درخت گلابی

گلابی

تاریخچه:

این گیاه، بومى آسیاى غربى و اروپاى شرقى به‌ ویژه نواحى شمال غربى ایران و کوه‌ هاى قفقاز مى‌باشد. گلابى از حدود یک‌ هزار سال پیش از میلاد مسیح در یونان زیرکشت در آمده و در حال حاضر، پس از سیب، مهم‌ترین میوه دانه‌دار دنیا و ایران به‌ شمار مى‌آید. در جنس گلابی، حدود ۲۰ گونه مختلف وجود دارد که اکثراً فاقد میوه خوراکى مى‌باشند و تنها به‌عنوان پایه‌اى براى گلابى معمولى به‌کار مى‌روند.

گلابی

تاریخچه:

این گیاه، بومى آسیاى غربى و اروپاى شرقى به‌ ویژه نواحى شمال غربى ایران و کوه‌ هاى قفقاز مى‌باشد. گلابى از حدود یک‌ هزار سال پیش از میلاد مسیح در یونان زیرکشت در آمده و در حال حاضر، پس از سیب، مهم‌ترین میوه دانه‌دار دنیا و ایران به‌ شمار مى‌آید. در جنس گلابی، حدود ۲۰ گونه مختلف وجود دارد که اکثراً فاقد میوه خوراکى مى‌باشند و تنها به‌عنوان پایه‌اى براى گلابى معمولى به‌کار مى‌روند. 

گیاه شناسی

گلابى با نام علمىyrus communis از خانواده Rosaceae مى‌باشد. گل‌ها دو جنسى و کامل هستند و قسمت خوراکى میوه، نهنج، رشد کرده گل است که تخمدان را در برگرفته است. 

                      

شرایط اقلیمی و خاکی

   گلابی در آب و هوایی خشک و خنک به خوبی رشد می کند. سرمای مورد نیاز گلابی برای اغلب ارقام بین 600 الی 1500 ساعت حرارت زیر 7  درجه سانتی گراد می باشد. گل های گلابی بعد از میوه های هسته دار باز می شود و به همین دلیل خطر سرمازدگی گل ها در این درخت بسیار کمتر است. گلابی در زمستان تا دمای 25-  درجة سانتی گراد را تحـمل می کند ولی شکوفه ها در 1-  درجة سانتیگراد آسیب می بینند.

نیاز آبی گلابی در حد متوسط است و شرایط نامناسب رطوبت را تحمل می کند. خاک های شنی رسی و عمیق با تحت الارض نفوذ پذیر برای کشت گلابی مناسب اند. خاک های سنگین و خاک هایی باPH بالای 5/7 و آهکی برای این گیاه مناسب نیستند عملاً بسیارى از ارقام آن، جهت محصول با بالاترین کیفیت، به تابستان‌هاى گرم و نسبتاً خشک نیازمندند. 

تکثیر:

گلابی به روش های کاشت بذر، قلمه و پیوند قابل ازدیاد است.متداول ترین روش ازدیاد، کاشت بـذر گلابی های وحشی و پیوند ارقام تجاری روی این پایه هاست که پیوند اسکنه و شکمی برای آن مناسب است براى پیوند گلابی، علاوه بر گونه ‌هاى وحشى و اهلى آن مى‌توان از به و زالزالک نیز، به عنوان پایه، استفاده کرد که در این صورت درختان حاصله پاکوتاه خواهند بود . فاصله کشت، بر حسب نوع پایه و قدرت رشد آن، ۱۰-۷ متر در باغ‌هاى معمولى است، ولى در انواع پاکوتاه، مى‌توان این فواصل را به 4 متر بین ردیف ‌ها و 2 متر روى ردیف‌ ها کاهش داد که این کار باعث ازدیاد محصول نیز خواهد شد. 

  

مهمترین انواع گلابی در ایران

۹۰ نوع گلابی بومی در ایران وجود دارد .۲۱ نوع زود رس و ۵۰ نوع میان رس و ۱۹ نوع دیر رس .

شاه میوه کرج ، شاه میوه خراسان ، شاه میوه اصفهان ، گلابی نطنز کاشان ، محمدعلی مشهد ،سه فصله کرج ، سیبری ، گلابی پیغمبری .

▪ از گلابی های خارجی نیز که کم و بیش در ایران کشت می شوند می توان : آنژو، وینترنلیس، بارتلت، دوشس، ژاندارک، باسه، کولمار، بوره ژیفار و دوینه دوکومیس را نام برد. بارتلت که در اروپا بنام ویلیامز مشهور است، مهم ترین و پر کشت ترین گلابی در دنیا به شمار می رود.

بیماری ها و آفات مهم:

پسیل گلابی    Pear Psylla

کنترل شیمیایی

1. فوزالن EC35% و 1.5 در هزار

2. گوزاتیون EC20% و 2 درهزار

3. دیازینون EC60% و 1 در هزار

4. اندوسولفان EC35% و 2 درهزار 

سرخرطومی سیب(Anthonomus pomorum )

مبارزه :

درختان میزبان را پس از باز شدن برگها و قبل از باز شدن شکوفه ها با محلول 2 در 1000 تکسافن یا تیودان سم پاشی نمود

شته مومی یا شته خونی سیب Wooly aphid

ریشه واژه خانواده Eroisomatidae در لاتین به معنای بدن پشمالو می‌باشد. این آفت در اکثر نقاط جهان که سیب کاشت می‌شود شیوع دارد غیر از سیب به انواع گلابی اهلی و وحشی، به، زالزالک و نیز نارون ‌آمریکایی با نام Ulmus americana (میزبان اول) حمله می‌کند

کنترل شیمیایی:

1تیومتون(اکاتین) EC60% و 1در هزار

2. اکسی دیمتون متیل EC25% و 1 درهزار
3. پیریمیکارب(پریمور) Df50% و 5/.درهزار 

پر طاووس گلابی           Saturnia pyri

کنترل: با جمع‌آوری لاروهای درشت می‌توان به روش مکانیکی با آن مبارزه نمود.

سنک گلابی Pear lace bug

مبارزه

1ـ از بین بردن برگهای خشک و پوستک‌های تنه درختان

2ـ شخم پاییزه

3ـ استفاده ازسموم فسفره آلی مانند اکامت وزولون

بیماری سنگریزه ای گلابی Pear stony pit

علائم روی میوه بصورت لکه های تیره است که میوه در قسمت لکه دار رشت نمی‌کند ودر نهایت در آن قسمت فرورفتگی ایجاد می‌گردد. بافت زیر قسمت فرورفته به علت تجمع زیاد سلولهای اسکلرانشیم سفت وسنگی می‌شود(ویروسی)

آتشک سیب وگلابی fire blight 

کنترل شیمیایی:
1- ترکیب بردو 2%
2- اکسی کلرورمس (کوپراویت ) wp35% و 3-2 در هزار
همچنین در فصل بهار با آنتی بیوتیک سولفات استرپتومایسین سمپاشی می گردد.
زمان مبارزه: نوبت اول هنگام تورم جوانه ها ، نوبت دوم هنگام باز شدن 5% از گلها ، نوبت سوم هنگام باز شدن 50%از گلها ونوبت چهارم پس از باز شدن 100% گلها .

زوال گلابی pear decline 

عامل آن فیتوپلاسما است وناقل آن پسیل گلابی می باشد. علائم به دو صورت است : 
زوال تدریجی،زوال سریع .

کنترل:

برای معالجه درختان از تتراسایکلین به میزان100گرم در لیتر استفاده کرده اند وبه درخت4تا8 لیترازآن راتزریق کرده اند و علائم محو شده است. زمان تزریق بعداز برداشت میوه می باشد.

سفیده رگ سیاه Black – Veined White

کنترل: زنبور Apanteles glomeratus  Braconidae لاروهای این آفت را پارازیته می‌کند. بریدن و سوزاندن لانه‌های زمستانی آفت، موقع هرس درختان نقش عمده‌ای در کاهش آفت خواهد داشت.

کرم سفید ریشه  Polyphylla ollivieri

مبارزه
1ـ جمع‌آوری حشرات کامل از اواخر بهار به بعد
الف‌ـ جمع‌آوری حشرات در صبح زود بوسیله تکاندن درختان
ب‌ـ جمع‌آوری حشرات کامل با کمک نور چراغ
2ـ از بین بردن علف‌های هرز سطح باغ از علف‌های هرز یکساله و چند ساله چون منبع غذایی خوبی برای لاروهای سن اول است.
3ـ شخم زمستان و جمع‌آوری لاروها در اسفندماه
4ـ مبارزه شیمیایی با استفاده از دیازینون (3 تا 3.5 لیتر) و پودر وتابل لیندین 10 کیلو در هکتار به طریق محلول پاشی پای درخت در اوایل بهار و اوایل تابستان. بهتر است بعد از ریختن محلول پای درخت آبیاری سبکی نیز انجام شود.
5ـ امروزه از باکتری Bacillus popilliae بر علیه این آفت استفاده می‌کنند که باعث بوجود آمدن بیماری شیری (Milky disease) در لاروها می‌شود.
6ـ قارچ Metarrhizium anisopliae نیز روی لاروها تأثیر دارد.

رگبرگ زردی گلابی

مبارزه

رگبرگ زردی را با گرما درمانی بافت های آلوده در ۳۷ درجه سانتی گراد و سپس ازدیاد آنها به روش کشت مریستم می توان از محیط حذف کرد. اجرای پروژه بین المنطقه ای در پروسر، واشنگتن، موجب شده که در حال حاضر تقریباً ۸۰ رقم عاری از ویروس رگبرگ زردی در دسترس علاقه مندان باشد.